Το ΓΕΛ Ακρωτηρίου υποδέχθηκε τον κ. Μαρκάτο Μιλτιάδη, ιατρό πνευμονολόγο, την Πέμπτη 18 Απριλίου 2019 για τη διεξαγωγή δομημένης συζήτησης με μαθητές των τμημάτων Β3, Β4, Β5 και Β6 του Λυκείου μας.
Η πλήρης και εμπεριστατωμένη παρουσίαση και ο διάλογος, ο οποίος ακολούθησε έδωσε απαντήσεις σε όλα τα διλήμματα, έτσι όπως αυτά διαφαίνονται στο κείμενο του σχολείου μας το οποίο ακολουθεί.
Τελειώνοντας ανανεώσαμε τις συναντήσεις μας για:
· την Πέμπτη 9/5/2019, οπότε θα έχουμε συνάντηση με τα τμήματα: Α1, Α2, Α3 και Α4
· και την Πέμπτη 16/5/2019 για τα τμήματα: Α1, Α2, Β1 και Β2, ώστε να ολοκληρωθεί ο κύκλος ενημέρωσης με όλα τα παιδιά της Α΄ και Β΄ Τάξης.
Οι παραπάνω ενημερώσεις αποτελούν μία πρωτοβουλία της Ένωσης Πνευμονολόγων Ιατρών Ν. Χανίων και της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων.
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ
Σταύρος Κασιμάτης
<<Κάπνισμα: Μια συνήθεια, που κόβει χρόνια από τη ζωή μας και ζωή από τα χρόνια μας. Ο κυριότερος εχθρός της υγείας.>>
Σύννεφα από γαλάζιες τουλίπες στο εδώλιο. Κατηγορούμενη, η νικοτίνη. Στην εισαγγελική έδρα, αδιάψευστες αντικειμενικές επιστημονικές έρευνες και στοιχεία, άτεγκτοι, διαπρεπείς καρδιολόγοι, και υγειονολόγοι. Η δίκη της νικοτίνης διεξάγεται ενώπιον του παγκοσμίου κοινού. Τα στοιχεία σε βάρος της είναι συντριπτικά και το μόνο που προσπαθεί να εκμεταλλευθεί η υπεράσπιση είναι ορισμένα ερωτηματικά, στα οποία δεν έχει δώσει ακόμα σαφή απάντηση η επιστήμη.
Το κάπνισμα είναι μία επίκτητη και ανθυγιεινή συνήθεια με τα σύνοδα στοιχεία εθισμού και τοξικομανίας, η οποία εγκαθίσταται εύκολα και εγκαταλείπεται άραγε δύσκολα, διότι προσφέρει άμεση ικανοποίηση στα άτομα αυτά και τους δημιουργεί ψυχική πώρωση στην επωαζόμενη μελλοντική πάθηση. Ο καπνιστής παρομοιάζεται με το βρέφος, που θηλάζει το μητρικό στήθος και με τα χείλη και τα χέρια του νιώθει ικανοποίηση και ασφάλεια στη μητρική αγκαλιά. Ο καπνιστής ως ανώριμος χαρακτήρας, αισθάνεται ανασφάλεια, όπως και τα νεογέννητα και καταφεύγει στο υποκατάστατό του, το τσιγάρο.
Το κάπνισμα είναι μια συνήθεια με ιστορία 400 ετών. Με άλλα λόγια μια γερά ριζωμένη συνήθεια. Η μακρόχρονη ιστορία της όμως δεν πρέπει να μας εμποδίζει να βλέπουμε καθαρά δύο παραμέτρους που έχουν μείνει πια στο περιθώριο:
α) Ότι 400 χρόνια είναι μια στιγμή μόνο μπροστά στα 10.000 χρόνια γνωστής ιστορίας του ανθρώπινου είδους και τα εκατομμύρια χρόνια της άγνωστης προϊστορίας του. Τι πάει να πει αυτό; Πολύ απλά, ότι η καπνιστική συνήθεια δεν είναι σύμφυτη στην ανθρώπινη φύση, αλλά μια κακή στιγμή επιλογής στην ιστορία του πολιτισμού μας.
β) Ότι η καπνιστική συνήθεια μπορεί να μην είναι η μόνη κακή έξη του ανθρώπινου είδους. Όμως στην ιστορία του καπνίσματος ο τρόπος «εξάσκησης» της συνήθειας βαδίζει από το κακό στο χειρότερο με αποτέλεσμα τις τελευταίες δεκαετίες όλο και περισσότεροι άνθρωποι να καπνίζουν όλο και περισσότερο. Με δεδομένο πως το κάπνισμα ενός και μόνο τσιγάρου επιφέρει στρες στο καρδιαγγειακό και αναπνευστικό σύστημα και στον οργανισμό γενικότερα, καταλαβαίνει κανείς εύκολα τι γίνεται όταν αυτό το στρες διαρκεί μεγάλες χρονικές περιόδους και επαναλαμβάνεται συστηματικά.
Σ’ αυτές τις δύο παραμέτρους πρέπει να προσθέσουμε άλλες δύο:
Η πρώτη αφορά το γεγονός ότι το κάπνισμα δεν είναι μια απόλυτη προσωπική υπόθεση. Συχνά έχει άμεση επίπτωση στους ανθρώπους του περιβάλλοντος του καπνιστή οι οποίοι είτε βλάπτονται, είτε απλώς ενοχλούνται. Επίσης έχει επίπτωση συνολικά τις κοινωνίες στις οποίες οι καπνιστές είναι πολλοί, καθώς μεγάλο ποσοστό του δημοσίου χρήματος δαπανάται για περίθαλψη των ανθρώπων που ασθενούν παροδικά ή μόνιμα και μπορεί να καταστούν ανίκανοι για εργασία.
Η δεύτερη αφορά ένα δυσδιάκριτο αλλά πολύ ουσιαστικό θέμα. Κάθε καπνιστής αποτελεί πρότυπο για κάποιον, έστω έναν, από τους νεώτερους ανθρώπους του στενού ή ευρύτερου περιβάλλοντος του. Και εδώ αν κάνουμε την αναγωγή από την μονάδα στο σύνολο θα δούμε ξεκάθαρα πως ένας μεγάλος αριθμός καπνιστών – δισεκατομμύρια σε παγκόσμιο επίπεδο – συμβάλει καθοριστικά στο να αναπαράγεται το καπνιστικό πρότυπο και να συντηρείται το στερεότυπο μέσα σ’ ένα φαύλο κύκλο.
Κάθε πρόβλημα βέβαια έχει τη λύση του. Και η λύση στο θέμα της καπνιστικής συνήθειας έχει δύο σκέλη. Το πρώτο σκέλος αφορά τη συνειδητοποίηση κάποιων στοιχείων, συνθηκών και καταστάσεων, που θα συμβάλουν, ώστε ο καθένας μεμονωμένα, αλλά και οι κοινωνίες ως σύνολο να πάρουν τις αποφάσεις τους. Το δεύτερο σκέλος αφορά τη δράση. Οι αποφάσεις δεν αρκεί να λαμβάνονται, πρέπει και να υλοποιούνται.
Ας ξεκινήσουμε από το θέμα της συνειδητοποίησης. Σ’ αυτόν τον τομέα ο καθένας πρέπει να δουλέψει μόνος του με όπλο την υγιή κοινή λογική, και χωρίς προκαταλήψεις, το κάπνισμα λοιπόν είναι μια συνήθεια. Και επειδή είναι μια συνήθεια που κανείς δεν μπορεί να επιβάλει δια της βίας στον άλλο το λογικό συμπέρασμα είναι πως αποτελεί κάποιου είδους επιλογή. Συνειδητή ή υποσυνείδητη όμως; Και επιλογή που γίνεται με επίγνωση ή με άγνοια; Στατιστικές δείχνουν πως οι καπνιστές στην συντριπτική τους πλειοψηφία δηλώνουν πως η πρώτη επαφή με το τσιγάρο ήταν δυσάρεστη. Για να συνεχίσουν αυτοί οι άνθρωποι να κάνουν κάτι που δεν τους ήταν ευχάριστο την πρώτη φορά – και που οι ιατρικές μελέτες δείχνουν πως δημιουργεί αρνητική οργανική αντίδραση – κάποιος λόγος πρέπει να υπάρχει και αυτό ο λόγος, μ’ όλα του τα παρακλάδια, είναι ο φαύλος κύκλος μια κοινωνικής συνήθειας. Δηλαδή οι άνθρωποι αρχίζουν να καπνίζουν διότι πάρα πολλοί άλλοι άνθρωποι καπνίζουν επίσης, διότι πιστεύουν πως αυτό τους εντάσσει στον κόσμο των ενηλίκων, διότι έχουν την εντύπωση ότι θα βρουν στο κάπνισμα αυτό ¨το κάτι¨ που βρίσκουν κι άλλοι, διότι έχουν συνδέσει στη συνείδηση τους το κάπνισμα με την ευχαρίστηση, με τη χαλάρωση, με τη διέξοδο στις στεναχώριες…. Ο κύκλος γυρνάει και γυρνάει ξανά στα ίδια. Γιατί εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι, που δεν είναι καπνιστές, και δισεκατομμύρια πρόγονοί μας, από την αρχαιότητα ως το 17ο αιώνα που διαδόθηκε η χρήση του τσιγάρου, μπορούσαν και μπορούν να ζουν βρίσκοντας διεξόδους, για κάθε καλή ή κακή στιγμή της ζωής τους, χωρίς το τσιγάρο;
<<Το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία>>, δηλώνει η υποχρεωτική αναγραφή, τόσο στα πακέτα των τσιγάρων όσο και στις σχετικές διαφημίσεις. Το κάπνισμα, δε λέω, βλάπτει σοβαρά την υγεία και πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους τους καπνιστές. Το πρόβλημα όμως βρίσκεται στο πώς;
Η προσπάθεια αυτή έγκειται στην αντικειμενική καταγραφή των <<υπέρ>> ; και των <<κατά>> του καπνίσματος. Αυτά τα δύο ο καπνιστής τα βάζει στη ζυγαριά και αποφασίζει. Αν κρίνει ότι πρέπει να κόψει το κάπνισμα, τότε τα πράγματα γίνονται εύκολα.
Η πλήρης και εμπεριστατωμένη παρουσίαση και ο διάλογος, ο οποίος ακολούθησε έδωσε απαντήσεις σε όλα τα διλήμματα, έτσι όπως αυτά διαφαίνονται στο κείμενο του σχολείου μας το οποίο ακολουθεί.
Τελειώνοντας ανανεώσαμε τις συναντήσεις μας για:
· την Πέμπτη 9/5/2019, οπότε θα έχουμε συνάντηση με τα τμήματα: Α1, Α2, Α3 και Α4
· και την Πέμπτη 16/5/2019 για τα τμήματα: Α1, Α2, Β1 και Β2, ώστε να ολοκληρωθεί ο κύκλος ενημέρωσης με όλα τα παιδιά της Α΄ και Β΄ Τάξης.
Οι παραπάνω ενημερώσεις αποτελούν μία πρωτοβουλία της Ένωσης Πνευμονολόγων Ιατρών Ν. Χανίων και της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων.
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ
Σταύρος Κασιμάτης
<<Κάπνισμα: Μια συνήθεια, που κόβει χρόνια από τη ζωή μας και ζωή από τα χρόνια μας. Ο κυριότερος εχθρός της υγείας.>>
Σύννεφα από γαλάζιες τουλίπες στο εδώλιο. Κατηγορούμενη, η νικοτίνη. Στην εισαγγελική έδρα, αδιάψευστες αντικειμενικές επιστημονικές έρευνες και στοιχεία, άτεγκτοι, διαπρεπείς καρδιολόγοι, και υγειονολόγοι. Η δίκη της νικοτίνης διεξάγεται ενώπιον του παγκοσμίου κοινού. Τα στοιχεία σε βάρος της είναι συντριπτικά και το μόνο που προσπαθεί να εκμεταλλευθεί η υπεράσπιση είναι ορισμένα ερωτηματικά, στα οποία δεν έχει δώσει ακόμα σαφή απάντηση η επιστήμη.
Το κάπνισμα είναι μία επίκτητη και ανθυγιεινή συνήθεια με τα σύνοδα στοιχεία εθισμού και τοξικομανίας, η οποία εγκαθίσταται εύκολα και εγκαταλείπεται άραγε δύσκολα, διότι προσφέρει άμεση ικανοποίηση στα άτομα αυτά και τους δημιουργεί ψυχική πώρωση στην επωαζόμενη μελλοντική πάθηση. Ο καπνιστής παρομοιάζεται με το βρέφος, που θηλάζει το μητρικό στήθος και με τα χείλη και τα χέρια του νιώθει ικανοποίηση και ασφάλεια στη μητρική αγκαλιά. Ο καπνιστής ως ανώριμος χαρακτήρας, αισθάνεται ανασφάλεια, όπως και τα νεογέννητα και καταφεύγει στο υποκατάστατό του, το τσιγάρο.
Το κάπνισμα είναι μια συνήθεια με ιστορία 400 ετών. Με άλλα λόγια μια γερά ριζωμένη συνήθεια. Η μακρόχρονη ιστορία της όμως δεν πρέπει να μας εμποδίζει να βλέπουμε καθαρά δύο παραμέτρους που έχουν μείνει πια στο περιθώριο:
α) Ότι 400 χρόνια είναι μια στιγμή μόνο μπροστά στα 10.000 χρόνια γνωστής ιστορίας του ανθρώπινου είδους και τα εκατομμύρια χρόνια της άγνωστης προϊστορίας του. Τι πάει να πει αυτό; Πολύ απλά, ότι η καπνιστική συνήθεια δεν είναι σύμφυτη στην ανθρώπινη φύση, αλλά μια κακή στιγμή επιλογής στην ιστορία του πολιτισμού μας.
β) Ότι η καπνιστική συνήθεια μπορεί να μην είναι η μόνη κακή έξη του ανθρώπινου είδους. Όμως στην ιστορία του καπνίσματος ο τρόπος «εξάσκησης» της συνήθειας βαδίζει από το κακό στο χειρότερο με αποτέλεσμα τις τελευταίες δεκαετίες όλο και περισσότεροι άνθρωποι να καπνίζουν όλο και περισσότερο. Με δεδομένο πως το κάπνισμα ενός και μόνο τσιγάρου επιφέρει στρες στο καρδιαγγειακό και αναπνευστικό σύστημα και στον οργανισμό γενικότερα, καταλαβαίνει κανείς εύκολα τι γίνεται όταν αυτό το στρες διαρκεί μεγάλες χρονικές περιόδους και επαναλαμβάνεται συστηματικά.
Σ’ αυτές τις δύο παραμέτρους πρέπει να προσθέσουμε άλλες δύο:
Η πρώτη αφορά το γεγονός ότι το κάπνισμα δεν είναι μια απόλυτη προσωπική υπόθεση. Συχνά έχει άμεση επίπτωση στους ανθρώπους του περιβάλλοντος του καπνιστή οι οποίοι είτε βλάπτονται, είτε απλώς ενοχλούνται. Επίσης έχει επίπτωση συνολικά τις κοινωνίες στις οποίες οι καπνιστές είναι πολλοί, καθώς μεγάλο ποσοστό του δημοσίου χρήματος δαπανάται για περίθαλψη των ανθρώπων που ασθενούν παροδικά ή μόνιμα και μπορεί να καταστούν ανίκανοι για εργασία.
Η δεύτερη αφορά ένα δυσδιάκριτο αλλά πολύ ουσιαστικό θέμα. Κάθε καπνιστής αποτελεί πρότυπο για κάποιον, έστω έναν, από τους νεώτερους ανθρώπους του στενού ή ευρύτερου περιβάλλοντος του. Και εδώ αν κάνουμε την αναγωγή από την μονάδα στο σύνολο θα δούμε ξεκάθαρα πως ένας μεγάλος αριθμός καπνιστών – δισεκατομμύρια σε παγκόσμιο επίπεδο – συμβάλει καθοριστικά στο να αναπαράγεται το καπνιστικό πρότυπο και να συντηρείται το στερεότυπο μέσα σ’ ένα φαύλο κύκλο.
Κάθε πρόβλημα βέβαια έχει τη λύση του. Και η λύση στο θέμα της καπνιστικής συνήθειας έχει δύο σκέλη. Το πρώτο σκέλος αφορά τη συνειδητοποίηση κάποιων στοιχείων, συνθηκών και καταστάσεων, που θα συμβάλουν, ώστε ο καθένας μεμονωμένα, αλλά και οι κοινωνίες ως σύνολο να πάρουν τις αποφάσεις τους. Το δεύτερο σκέλος αφορά τη δράση. Οι αποφάσεις δεν αρκεί να λαμβάνονται, πρέπει και να υλοποιούνται.
Ας ξεκινήσουμε από το θέμα της συνειδητοποίησης. Σ’ αυτόν τον τομέα ο καθένας πρέπει να δουλέψει μόνος του με όπλο την υγιή κοινή λογική, και χωρίς προκαταλήψεις, το κάπνισμα λοιπόν είναι μια συνήθεια. Και επειδή είναι μια συνήθεια που κανείς δεν μπορεί να επιβάλει δια της βίας στον άλλο το λογικό συμπέρασμα είναι πως αποτελεί κάποιου είδους επιλογή. Συνειδητή ή υποσυνείδητη όμως; Και επιλογή που γίνεται με επίγνωση ή με άγνοια; Στατιστικές δείχνουν πως οι καπνιστές στην συντριπτική τους πλειοψηφία δηλώνουν πως η πρώτη επαφή με το τσιγάρο ήταν δυσάρεστη. Για να συνεχίσουν αυτοί οι άνθρωποι να κάνουν κάτι που δεν τους ήταν ευχάριστο την πρώτη φορά – και που οι ιατρικές μελέτες δείχνουν πως δημιουργεί αρνητική οργανική αντίδραση – κάποιος λόγος πρέπει να υπάρχει και αυτό ο λόγος, μ’ όλα του τα παρακλάδια, είναι ο φαύλος κύκλος μια κοινωνικής συνήθειας. Δηλαδή οι άνθρωποι αρχίζουν να καπνίζουν διότι πάρα πολλοί άλλοι άνθρωποι καπνίζουν επίσης, διότι πιστεύουν πως αυτό τους εντάσσει στον κόσμο των ενηλίκων, διότι έχουν την εντύπωση ότι θα βρουν στο κάπνισμα αυτό ¨το κάτι¨ που βρίσκουν κι άλλοι, διότι έχουν συνδέσει στη συνείδηση τους το κάπνισμα με την ευχαρίστηση, με τη χαλάρωση, με τη διέξοδο στις στεναχώριες…. Ο κύκλος γυρνάει και γυρνάει ξανά στα ίδια. Γιατί εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι, που δεν είναι καπνιστές, και δισεκατομμύρια πρόγονοί μας, από την αρχαιότητα ως το 17ο αιώνα που διαδόθηκε η χρήση του τσιγάρου, μπορούσαν και μπορούν να ζουν βρίσκοντας διεξόδους, για κάθε καλή ή κακή στιγμή της ζωής τους, χωρίς το τσιγάρο;
<<Το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία>>, δηλώνει η υποχρεωτική αναγραφή, τόσο στα πακέτα των τσιγάρων όσο και στις σχετικές διαφημίσεις. Το κάπνισμα, δε λέω, βλάπτει σοβαρά την υγεία και πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους τους καπνιστές. Το πρόβλημα όμως βρίσκεται στο πώς;
Η προσπάθεια αυτή έγκειται στην αντικειμενική καταγραφή των <<υπέρ>> ; και των <<κατά>> του καπνίσματος. Αυτά τα δύο ο καπνιστής τα βάζει στη ζυγαριά και αποφασίζει. Αν κρίνει ότι πρέπει να κόψει το κάπνισμα, τότε τα πράγματα γίνονται εύκολα.
